در سال ۱۹۹۷ زن اسکاتلندی گمنامی به نام جی کی رولینگ کتاب داستانی برای کودکان منتشر کرد که هیچکس برای آن موفقیتی چنین بزرگ را پیش بینی نمی کرد. طی چند سال و با انتشار جلدهای بعدی رمان، هری پاتر، قهرمان این داستان، به محبوب ترین و نامی ترین چهره داستانهای تخیلی و جادویی بدل شد.
از سری داستانهای هری پاتر که تاکنون ۶ جلد آن منتشر شده، حدود ۳۰۰ میلیون نسخه در سراسر جهان به فروش رفته و به بیش از ۶۰ زبان ترجمه شده و در حدود ۲۰۰ کشور جهان خوانده می شود.
خوانندگان و منتقدان از دیدگاه های گوناگون به رمان هری پاتر نگاه کرده اند، نکات برجسته آن را کاویده اند و سعی کرده اند بارزترین جنبه آن را، که محبوبیت کم نظیر آن را باعث شده، شناسایی کنند.

سید ابراهیم نبوی نویسنده و طنزپردازی که به هری پاتر علاقه ای خاص دارد، معتقد است که هری پاتر، فراخوانی است به دنیای ساده و بی غل و غش کودکی که در دل تمام آدمیان زنده است، و همین است که آن را برای بزرگسالان نیز جذاب می سازد.
به عقیده ابراهیم نبوی همه انسانها در تکاپوی زندگی به دنیایی زیبا، روح بخش و رؤیایی نیاز دارند. نیروی تخیل و دنیای رنگین خیال به آنها توان تازه ای می دهد تا از بندهای اسیرکننده زندگی روزمره رهایی یابند.
او عقیده دارد که هری پاتر عناصر تازه ای را به دنیای قصه های افسانه ای، که پیشینه ای هزاران ساله دارد وارد کرده و به ژانر ادبیات کودکان و نوجوانان ابعاد تازه ای بخشیده است.
هری، شهسوار بی باک دنیای جادوگران است که نیروی شگرف خود را در راه خیر و نیکی به کار انداخته و بی باکانه با عفریت های بدخواه و شرور درافتاده است. او آدمهای پلید و بدجنس را از یک دردسر به دردسری دیگر می اندازد و از خطرناکترین دامها پیروز و سرفراز بیرون می جهد.
سحر یک دختر ۱۷ ساله تهرانی است. او دانش آموز است و شیفته هری پاتر. قهرمان دلیر و چالاک مجموعه ای که تقریبا همه کودکان و نوجوانان جهان با نام و کارهای شگفت انگیز او آشنایی دارند.
هری پاتر یکسره در دنیای اسرارآمیز سحر و جادو می گذرد که سازوکار آن با دنیای آشنای ما متفاوت است، اما این دنیا در کتاب خانم رولینگ چنان ماهرانه و پرکشش و با تصاویری چنان زنده معرفی شده، که خواننده آن را باور می کند و به یک معنی در ماجراهای آن سهیم می شود.
از سال ۱۹۹۷ تا کنون نسلی به همراه هری پاتر شکل گرفته و پا به پای آن پسرک شیردل بزرگ شده است.
جوانان و نوجوانان این نسل در هری پاتر دوستی یکدل یافته اند که نگرانی ها و شادی های او را به خوبی درک می کنند. آنها با هری همدل و هم احساس هستند.
شیرین ابراهیمی که رشته کتابهای هری پاتر را با دقت خوانده، موفقیت هری پاتر را در ایجاد تقابل های تازه می داند که با تضاد آشنا و قدیمی خیر و شر برخوردی تازه دارد و رمان را از شور و هیجانی بی سابقه پر می کند. این تنش های تازه در ادبیات کودکان بی سابقه است. ماجراهای خیال انگیز در این رمان برخلاف سنت مألوف گذشته، در دنیای آرام و ساده کودکان پیش نمی رود، بلکه در دنیای واقعی بزرگسالان جاری می شود، با تمام مشکلات و پیچیدگی های آن.
اما چگونه است که جهان هری پاتر، دنیای جادویی و غریبی که توسط خانمی بریتانیایی در اروپا خلق شده، مرزهای فرهنگی و جغرافیایی را در هم نوردیده و در چهار گوشه جهان مشتاقانی بی شمار پیدا کرده است؟
به گفته شیرین ابراهیمی هری پاتر این ظرفیت و توانایی را دارد که با تمام فرهنگها به آسانی رابطه برقرار کند.
ابراهیم نبوی نیز بر آن است که هری پاتر قیدوبندهای زمانی و مکانی را درهم شکسته و همین آن را قادر ساخته که فراتر از مرزهای اقلیمی و فرهنگی، با روح و احساس تمام انسانها رابطه برقرار کند.
کامبوزیا پرتوی، فیلمساز و فیلمنامه نویس که نقش خیال در کارهایش نمودی برجسته دارد، بر آن است که تنوع فرهنگی دنیای معاصر، گسترش داستانها و افسانه های تخیلی از راه فیلم و کارتون در سراسر جهان، ذهن نوجوان امروز را برای پذیرفتن دنیای هری پاتر آماده کرده است.
ستاره، دنیای سحر و جادو را از بن مایه های عام و مشترک در نهاد آدمیان می داند. به نظر او سرگذشت هری پاتر بر پایه همین بنمایه های بنیادین استوار است.
ویدا اسلامیه که او را بهترین مترجم هری پاتر به زبان فارسی می دانند، بر جنبه های عام بشری در رمان انگشت می گذارد: "درونمایه های عام انسانی، در میان تمام ملتها و اقوام و افراد، مشترک است و مرزهای تاریخی و جغرافیایی نمی شناسد."
اما هری پاتر به عنوان یک اثر ادبی چه جایگاهی دارد؟ شیرین ابراهیمی پیش از هرچیز شگردهای قصه گویی و فوت و فن های روایت گری هری پاتر را قوی می داند.
به نظر او سبک و شکل روایت ادبی در این کار جنبه فرعی دارد. اصل روایت ماجراهای جالب و غیرقابل پیش بینی است که خواننده را درگیر می کند و او را با خود به دنیایی اسرارآمیز می کشد.
سانا وطنی هم که با ادبیات جدی و کلاسیک آشنایی دارد، از نظر ادبی برای هری پاتر ارزشی قائل نیست. به نظر او خانم رولینگ قصه گو یا روایتگر چیره دستی است، اما از شگردها و سبکهای ادبی هیچ چیز نمی داند.
ابراهیم نبوی ارزش رمان هری پاتر را نه در پیروی از معیارها و ارزشهای ادبی، بلکه در خلق دنیایی زنده و رنگین و بدیع می داند که یکراست بر احساسات خواننده تأثیر می گذارد.
به نظر او خواننده برای ارزش ادبی نیست که به سراغ هری پاتر می رود. مردم با باز کردن کتاب هری پاتر وارد دنیایی زیبا و اسرارآمیز می شوند، به سفری جادویی می روند که به روح و روان آنها آسایش می بخشد.
از روی سری داستانهای هری پاتر تا کنون چهار فیلم سینمایی ساخته شده و به تازگی پنجمین فیلم هم جلوی دوربین رفته است، به نام هری پاتر و محفل ققنوس. در آخرین فیلم هم طبق معمول دانیل رادکلیف نقش هری پاتر را بازی می کند و تمام فیلم در بریتانیا فیلمبرداری می شود.
اما تقریبا تمام دوستاران هری پاتر کتابهای او را بر فیلمهایش ترجیح می دهند. شیرین ابراهیمی هم عقیده دارد که برای کسی که کتاب را خوانده باشد، فیلم ها جذابیت زیادی ندارند.
اما یک نکته را نباید ناگفته گذاشت. همه هری پاتر را دوست ندارند، یا به یک اندازه از ماجراها و کارهایش به شوق نمی آیند. برخی آن را سطحی و ساده و حتی مبتذل می دانند، حتی برخی از کودکان و نوجوانان نمی توانند با او همدلی کنند.
در ایران هری پاتر با استقبالی بسیار بالا روبرو شده است. از هر جلد آن ترجمه های گوناگون و چاپهای متعددی با تیراژ بالا به بازار آمده است. ویدا اسلامیه می گوید که در ایران از کودک ۷ ساله تا پیران ۷۰ ساله خوانندگان این رمان هستند.
خانم اسلامیه از رواج نوعی ادبیات هری پاتری در میان جوانان ایرانی سخن می گوید که به الهام از رمان هری پاتر پدید آمده است. نشانه های این ذوق و خلاقیت را به ویژه در سایتها و وبلاگ های فارسی می توان به روشنی دید.
اما هری پاتر به کجا می رسد؟ باشگاه دوستداران هری پاتر به کجا می انجامد و چه سرنوشتی در انتظار نسلی است که هری پاتر ذهن و جان آنها را مجذوب کرده است؟
ابراهیم نبوی عقیده دارد که این تب دیر یا زود فرو کش می کند. داستان با جلد هفتم به آخر می رسد و احتمالا کتابهای آن هم رفته رفته از کتابفروشی ها ناپدید می شود. اما نسلی که هری پاتر را خوانده، همواره با آن خواهد زیست و جاذبه آن را تا سالهای سال در دل و ذهن خود حمل خواهد کرد.